علاوه بر تجهیزات نورپردازی انتخاب زاویه تابش و میزان نور استفاده در عکاسی از مهارت های عکاس به شمارمیرود.
یک عکاس ماهر باید توانایی این را داشته باشد تا با استفاده از تجهیزات مناسب ترین نوع نورپردازی را اجرا کند. هر موقعیتی نورپردازی مخصوص به خود را می تواند داشته باشد.
کاربرد دیفیوژن (Diffusion)
دیفیوژن به معنی پراکنده کردن نور است و کاربرد آن مربوط به زمانی است که بخواهیم با یک وسیله جانبی، نور مستقیم یا منبع نور ی کوچکی را که داریم، بزرگتر و نور آن را پراکنده تر کنیم.به عنوان مثال همانطور که در بالا گفتیم، یک صفحه بزرگ پارچهای یا پلاستیکی اما نیمه شفاف میتواند نزدیک به چهره سوژه قرار بگیرد و نور تیز و شدید خورشید با عبور از آن، تبدیل به یک منبع نوریکنواخت و بزرگ میشود که سایههای ملایمتر و کنتراست کمتری دارد.
اگر پشت صحنه عکاسی از سوژههای ماکرو را دیده باشید، حتماً جعبههای بزرگ سفید رنگی که عکاسان برای عکاسی از چیزهایی مانند حلقه عروسی یا دست گل عروس از آنها استفاده میکنند، دیدهاید. این جعبههای بزرگ که ترکیبی از تعداد زیادی دیفیوزر در کنار یکدیگر است، در واقع نور شدید بیرون را تبدیل به یک منبع نوری خیلی بزرگ که دورتادور سوژه را گرفته است میکند و به همین دلیل سایهای بسیار ملایم و یکنواخت در اطراف سوژه تشکیل میشود که برای عکاسی از سوژههای کوچک بسیار زیباست. این باکس های بزرگ نور را خیمه نور مینامند و در اندازههای مختلف به فروش میرسند. طبیعتاً، هر چقدر اندازه آن بزرگتر باشد، سایههایی که در داخل آن تشکیل میشوند هم ملایمتر خواهند بود.
اما طبیعت هم یک دیفیوزر بزرگ را در اختیار ما قرار داده است. ابرها، وقتی جلوی نور خورشید قرار میگیرند، اگرچه شدت نور را کم میکنند، اما دقیقاً به عنوان یک دیفیوزر خیلی خیلی بزرگ عمل میکنند. به همین دلیل است که عکاسی در هوای ابری نور و سایه بسیار ملایمی روی چهره افراد ایجاد میکند و یکی از بهترین نورها برای عکاسی عروسی است. (این یکی از دلایل زیبا شدن عکسهایی است که در هوای ابری اغلب شهرهای اروپایی گرفته میشود)
نور بازتابی، معمولاً بسیار ملایمتر از نور مستقیم است
یکی از کارهای عجیبی که خیلی از عکاسان حرفهای، هنگام عکاسی عروسی در مراسم یا در سالن عقد میکنند، این است که سر فلاش را به جای اینکه رو به سوژه قرار دهند، میچرخانند و مثلاً رو به سقف یا دیوار کنار خود قرار میدهند. اصلا این یکی از خصوصیات فلاشهای رو دوربینی حرفهای است که بتوانند رو به جهتی، غیر از خود سوژه، نور بتابانند.
واقعیت این است که عکاسان سعی میکنند در چنین مواردی از نور بازتابی، یا Bouncing Light استفاده کنند. در واقع وقتی نور به یک دیوار یا سقف بزرگ برخورد میکند و بعد به سمت سوژه برمیگردد، منبع نور بزرگتر شده است. بنابراین انتظار داریم نور آن نیز ملایمتر شود که همینطور هم میشود.
فاصله منبع نور تا سوژه عکس
هرچقدر نور از سوژه دورتر میشود، روشنایی آن با سرعت بیشتری کاهش مییابد ما تقریباً اطمینان داریم که هرچقدر فاصله منبع نور از سوژه بیشتر شود، مقدار روشنایی آن هم کاهش مییابد. اما کاهش روشنایی نور، با افزایش فاصله تناسب مستقیم ندارد، بلکه بسیار سریعتر و شدیدتر، کاهش مییابد. مثلاً وقتی فاصله سوژه تا پنجره، دو برابر میشود، انتظار داریم مقدار نوری که روی سوژه میتابد هم به اندازه یک دوم کاهش پیدا کند. اما شدت نور در این حالت یک چهارم مقدار قبل خواهد بود. یعنی یک بر روی 2 به توان 2. به این قانون در عکاسی، “قانون مربع معکوس” گفته میشود. پس براساس این قانون، اگر فاصله سوژه تا نور، مثلاً 4 برابر بشود، برای اینکه مقدار روشنایی نور، همان مقدار قبلی باشد، باید شدت نور را 16 برابر کنیم. سرعت افت نور بسیار بیشتر از فاصلهای است که طی میکند.
تاریک کردن زمینه با ایجاد فاصله بین سوژه و زمینه پشت سر آن
قانون مربع معکوس فاصله، یک تأثیر جالب هم روی نور پس زمینه سوژه میگذارد. فرض کنیم در یک اتاق عقد در حال عکاسی عروسی هستید. فاصله نور تا عروس و داماد، یک متر و فاصله آنها تا دیوار پشت سرشان هم یک متر است. از آنها میخواهیم تا یک متر جلوتر بیایند و فاصله آنها با دیوار پشت، 2 متر میشود. اما باز هم نور در فاصله یک متری آنها قرار دارد. در این حالت، مقدار نوری که روی آنها میتابد، همچنان ثابت است. بنابراین روشنایی سوژه بدون تغییر باقی میماند. اما نور دیوار پشت به اندازه یک بر روی 2 به توان 2 کاهش مییابد. یعنی دیوار 4 برابر تاریکتر میشود. حالا فکرش را بکنید که فاصله آنها از دیوار، 3 متر شود. دیوار 8 برابر تاریکتر میشود. و اگر فاصله آنها تا دیوار 4 متر شود. دیوار 16 برابر تاریکتر میشود. به این ترتیب میتوانید زمینه دیوار را (که احتمالاً چندان هم زیبا نیست) به یک فون یا زمینه کاملاً سیاه تبدیل کنید.
جهت نور
جهت نور میتواند کار رتوش عکس را بیشتر یا کمتر کند. حتی نوری که از یک منبع بزرگ میتابد هم میتواند دارای کنتراست کمتر یا زیادتری شود، فقط کافی است در جهات مختلفی قرار بگیرد. حتماً دیدهاید که عکاسان منظره همیشه سعی میکند در زاویهای عکس بگیرند که عمود بر جهت نور خورشید باشد. دقیقاً برخلاف برخی از عکاسان عروسی، که سعی میکنند با نزدیک کردن منبع نور به خودشان، جهت تابش نور را با جهت دوربین (که رو به سوژه است) هم سو و نزدیک کنند. این کار عکاسان عروسی باعث میشود تا بافت و برجستگیهای چهره، کمتر مشخص شود. خصوصاً وقتی پوست چهره چندان صاف و یکدست نباشد، این کار به شما کمک میکند تا بافت پوست را ملایمتر کنید و رتوش آن سادهتر میشود.البته طبیعتاً این کار موجب تخت شدن نور و از بین رفتن سایهها میشود. نور تخت یا بدون سایه، نور چندان زیبایی برای عکسهای پرتره نیست و باعث از بین رفتن برجستگیها و کاهش زیبایی چهره میشود.
ایجاد سایه
سایهها به عکس “بعد” میدهنددر عکاسی عروسی بعد یا عمق عکس، دقیقاً چیزیست که توسط سایهها ایجاد میشود، نه نورها. اگرچه خود نور باعث بوجود آمدن سایه میشود، اما در نگاه عکاسی، عکسی که دارای سایههای کمی است، بعد یا عمق ندارد. به همین دلیل است که در اغلب فیلمهای سینمایی میبینیم که جهت نورپردازی، از کنار سوژه است. زیرا باعث ایجاد سایههای زیاد روی سوژه شده و به تصویر عمق میدهد. به همین دلیل، عکاسان طبیعت بیجان، عکاسان محصول و عکاسان منظره، اغلب از نورهای جهتدار بهره میبرند.
بخش مهمی از آموزشهای نورپردازی عکاسی عروسی نیز به نورهای جهتدار اختصاص دارد که جهت و فاصله آنها دورتر از جهت دوربین و لنز است و میتواند سایهها و برجستگیهای زیادی روی سوژه ایجاد کند. طبیعتاً هرچقدر این زاویه نسبت به زاویه نگاه دوربین بیشتر شود، رتوش پوست و سایههایی که روی صورت پدیدار میشوند هم سختتر خواهد شد.
نور از پشت سوژه
نور از پشت سوژه، به شدت باعث کاهش کنتراست میشودوقتی سوژه شما بین دوربین و منبع نور قرار میگیرد، به این معنی است که نور، به سمت لنز میتابد. این نور در عکاسی عروسی یکی از دیفیوز ترین انواع نور است و کنتراست آن بسیار پایین است. تابش نور رو به دوربین نه تنها باعث بازتاب و پراکندگی نور و کاهش کنتراست در لنز میشود، بلکه میتواند باعث ایجاد فلر (دایرههای نورانی در تصویر) هم بشود. البته بسیاری از لنزهای مدرن امروزی، با پوششهای خوبی که روی عدسیهای خودشان دارند، تا حدی از این بازتابها جلوگیری میکنند. اما باز هم این نور، بدترین نور برای ایجاد کنتراست است.حتی اگر بخواهید با کم کردن مقدار نور (مثلاً با افزایش سرعت شاتر دوربین) عکسهای سایهوار یا سیلوئت بگیرید، نباید بگذارید نور مستقیماً توی دوربین بتابد. بلکه بهتر است سوژهها را طوری قرار دهید که منبع نور در پشت آنها پنهان شود. زیرا تابش مستقیم نور میتواند کنارههای سوژه را کم کنتراست و محو کند.
رنگ نور
نور همواره رنگ دارد، حتی وقتی به نظر سفید استاین همان چیزی است که به دمای نور یا دمای رنگ نور شهرت دارد و مغز و چشم ما آنقدر در تصحیح آن قوی عمل میکند، که به ندرت میتوانیم متوجه آن شویم، اما حسگرهای دیجیتال یا نگاتیوها میتوانند آن را ثبت کنند. نور خورشید در حال غروب، به شدت نارنجی و نور آفتاب معمولی کمی آبی است. نورهایی که از سمت دیوار برمیگردد هم میتواند رنگ دیوار را نیز منتقل کند و طبیعتاً نور سافت باکس یا فلاشی که استفاده میکنید نیز میتواند روی رنگ عکس تأثیر بگذارد.
بسیاری از رفلکتورهای چند کاره، در واقع تنها یک کار انجام میدهند. آنها فقط نور را بازتاب میدهند. اما سطوح مختلف این بازتابندهها معمولاً به رنگهای مختلفی ساخته میشوند تا شما بتوانید رنگ نور محیط را با آنها جبران کنید (نه اینکه به نور محیط رنگ بدهید).
اگر هنگام عکاسی عروسی محیط یا منبع نوریتان ته رنگ دارند، ابتدا سعی کنید تا حد ممکن، با قابلیت White Balance دوربینتان، رنگ نور کلی محیط را جبران کنید و بعد، با استفاده از لایههای مختلف رفلکتور، یا با استفاده از ژلهای رنگی که روی فلاش قرار میگیرند، نور محیط را تصحیح کنید.
نورپردازی ۳ نقطه
یکی از اساسی ترین شیوه های نورپردازی شیوه نورپردازی سه نقطه ای می باشد. در این شیوه نورپردازی، سوژه مورد نظر (عروس) از سه زاویه مورد بازتاب نور قرار می گیرد. این سه نوقطه شامل نور کلیدی (یا اصلی)، نور پر کننده (سایه پرکن) و نور پشت (جداکننده) می باشد. شیوه ی تابش این نورها به صورت زیر است:
نور اصلی:
نور کلیدی یا نور اصلی از زاویه ۴۵ درجه نسبت به سوژه بازتاب می شود. شدت این نور بیش از ۲ نور دیگر است، در نتیجه باعث ایجاد سایه در قسمتی از سوژه می شود. از این رو به نور پر کننده برای پرکردن سایه نیازمند خواهیم بود.
نور پرکننده:
این نور از زاویه ۴۵ درجه نسبت به سوژه و در جهت مخالف نور اصلی تابیده می شود. شدت این نور از نور اصلی کمتر است. همان طور که در تصویر پائین مشاهده می کنید، سمت چپ سوژه تاریک تر از قسمت راست است، با این حال جزئیات این قسمت به خوبی نمایان است.
نور پشت:
این نور دقیقا از روبروی نور اصلی و از پشت به سوژه بازتاب می شود. هدف از بازتاب این نور، جدا کردن سوژه از بکگراند می باشد. اگر پشت سوژه دارای بکگراند مناسبی بود، شما می توانید از تعداد بیشتری نور پشت استفاده کنید و جزئیات بکگراند را به شیوه ی موثرتری به تصویر بکشید.
نوپردازی به سبک رامبراند
درواقع اینگونه نورپردازی عروس از نقاش مشهور هلندی رامبراند برگرفته شده است. در قسمتی از چهره نور به گونهای تابیده میشود که در قسمت دیگر آن نیمی از چهره در نور تاریک قرار گیرد و مثلتی روشن بر گونهی بخشی که در تاریکی واقع شده است، شکل گیرداین حالت نوردهی بسیار چهره سوژه را طبیعی و ملموس نشان میدهد.
نورپردازی تمام رخ
نور به تمام صورت با استفاده از سافت باکسها تابیده میشود. اگر نور به طور مستقیم ایجاد شود اغلب برای عکسهای پرسنلی کاربرد دارد اما اگر سافت باکسها را با استفاده از فیلترهای تلطیف کننده پوشانده و آنها را به کنارههای استودیو، به گونهای که بصورت مایل، نور به سوژه بتابد تنظیم کنیم، نورپردازی مناسب عروس را در آتلیه میتوان حاصل کرد
نورپردازی به سبک پروانهای
ازاین نوع نوردهی به ندرت استفاده میشود. درواقع نور از بالای سر به صورت تابیده و حالهای از پروانه را در زیر چشمها پدید می آورد. اغلب این نوع نورپردازی حس خوشایندی به مخاطب القاء نخواهد کرد